عدم تحمل لاکتوز یک شرایط رایج گوارشی است که در آن بدن قادر به هضم لاکتوز، قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی، به طور موثر نیست. این وضعیت به دلیل کمبود یا کاهش سطح آنزیم لاکتاز در روده کوچک رخ میدهد، که برای شکستن لاکتوز به قندهای سادهتری که میتوانند جذب شوند، ضروری است. عدم تحمل لاکتوز میتواند منجر به مجموعهای از علائم گوارشی شامل نفخ، درد شکمی، گاز، اسهال، و تهوع پس از مصرف غذاهای حاوی لاکتوز شود.
برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز، چندین روش مختلف وجود دارد، از جمله آزمایش ژنتیک عدم تحمل لاکتوز و بیوشیمیایی. روشهای ژنتیکی مستقیماً وجود واریانتهای ژنتیکی مرتبط با تولید آنزیم لاکتاز را بررسی میکنند و میتوانند با دقت بالایی پتانسیل فرد برای هضم لاکتوز را پیشبینی کنند. روشهای بیوشیمیایی، مانند آزمایش اسیدیته مدفوع، بر پایه تجزیه و تحلیل فرآوردههای ناشی از عدم هضم لاکتوز در دستگاه گوارش استوار هستند.
آزمایش اسیدیته مدفوع برای عدم تحمل لاکتوز
آزمایش اسیدیته مدفوع یکی از روشهای بیوشیمیایی است که به خصوص برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز در نوزادان و کودکان کوچک مفید است، جایی که سایر آزمایشها ممکن است دشوار یا نامناسب باشند.
چگونگی انجام آزمایش:
- در این روش، از فرد خواسته میشود که نمونهای از مدفوع خود را ارائه دهد.
- سپس، pH مدفوع اندازهگیری میشود تا میزان اسیدیته آن تعیین شود.
اصول پایه:
- لاکتوز هضم نشده در روده بزرگ توسط باکتریهای میکروبیوم روده تخمیر میشود، که منجر به تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر و گاز میشود.
- این فرآیند تخمیر اسیدیته مدفوع را افزایش میدهد، که میتواند با استفاده از آزمایش pH مدفوع شناسایی شود.
تفسیر نتایج:
- اسیدیته بالا: افزایش اسیدیته در مدفوع (pH پایینتر) نشاندهنده عدم هضم لاکتوز و تخمیر آن توسط باکتریهای رودهای است. این میتواند نشانهای از عدم تحمل لاکتوز باشد.
- اسیدیته طبیعی یا پایین: اگر pH مدفوع در محدوده طبیعی باشد، این ممکن است نشاندهنده هضم مناسب لاکتوز یا عدم مصرف لاکتوز کافی برای تحریک تولید اسید باشد.
مزایا و محدودیتها:
- مزایا: این آزمایش غیرتهاجمی و نسبتاً ساده است، به ویژه مناسب برای کودکان.
- محدودیتها: دقت آزمایش میتواند تحت تأثیر عوامل دیگری مانند رژیم غذایی کلی و وضعیت سلامتی قرار گیرد. همچنین، این آزمایش ممکن است نتواند بین شدتهای مختلف عدم تحمل لاکتوز تمایز قایل شود.
آزمایش اسیدیته مدفوع میتواند به عنوان بخشی از یک ارزیابی جامع برای عدم تحمل لاکتوز مورد استفاده قرار گیرد، اما اغلب توصیه میشود که نتایج آن با دیگر اطلاعات کلینیکی و تستهای تشخیصی ترکیب شود تا تصویر دقیقتری از وضعیت گوارشی فرد به دست آید.