آیا قهوه موجب بروز مشکلات کلیوی میشود ؟
مطالعات نشان می‌دهد که قهوه، نوشیدنی محبوب تعداد زیادی از مردم و منبع اصلی کافئین پرمصرف ترین محرک روانی در جهان است (1). کافئین به طور طبیعی در قهوه، چای و چای سبز وجود دارد و به طور فزاینده ای به انواع غذاها، شکلات ها و نوشیدنی‌ها نظیر نوشابه ها اضافه میشود و این باعث علاقه و نگرانی افراد در مورد اثرات کافئین در رژیم غذایی بر روی عملکردشان شده است (2).
کافئین چیست؟
ساختار مولکولی کافئین شبیه به آدنوزین است. آدنوزین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی بین سلول های مغز عمل می کند و باعث خواب آلودگی می شود. کافئین سیگنال های آدنوزین را از طریق اتصال به گیرنده های آدنوزین مسدود کرده و منجر به افزایش سطح هوشیاری می گردد. در دوزهای متوسط (40 تا 300 میلی گرم)، کافئین می تواند با اتصال به گیرنده های آدنوزین اثرات آدنوزین را خنثی نموده و باعث کاهش خستگی و افزایش هوشیاری گردد (3).
فواید و مضرات مصرف قهوه
مصرف قهوه می تواند خطر ابتلا به دیابت، بیماری های قلبی عروقی، چاقی، بیماری های عصبی، بیماری های کبدی و کلیوی را کاهش دهد در مقابل گزارشات متعددی مبنی بر مصرف قهوه و بروز مشکلاتی نظیر استرس، تپش قلب، افزایش فشار خون، بروز مشکلات قلبی عروقی و همچنین نارسایی های کلیوی صورت گرفته است (3). دلیل این تضاد چیزی جز تفاوت های ژنتیکی افراد نمی باشد.(5-4).
واریانت CYP1A2 و معیار بروز نارسایی کلیوی
متابولیسم کافئین توسط آنزیم CYP1A2 که بیشترین نقش (95 درصد) را در متابولیسم کافئین دارد، صورت میگیرد (2). مطالعات نشان می دهد که تنوعات ژنتیکی گسترده ای میان افراد در متابولیسم کافئین وجود دارد و این ممکن است اثرات مفید و یا نامطلوب کافئین در رژیم غذایی را تغییر دهد (4). فعالیت CYP1A2 در افراد مختلف بسته به نوع واریانت ژنتیکی ژن CYP1A2 می تواند بیش از 10 برابر متفاوت باشد (6). واریانت CYP1A2*1F معروف ترین واریانتی است که میزان فعالیت آنزیم CYP1A2 و به دنبال آن سرعت متابولیسم کافئین را تغییر می دهد. به عبارت دیگر جانشینی باز آدنین (A) به جای باز سیتوزین (C) در جایگاه 734 ژن CYP1A2 موجب افزایش القاء آنزیم CYP1A2 و به دنبال آن سرعت بالای متابولیسم کافئین می گردد. بنابراین افراد با ژنوتیپ AA، به عنوان متابولیزه کننده های سریع (تند) کافئین محسوب می شوند مطالعات نشان داد که این افراد در هنگام مصرف نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه نه تنها درگیر هیچ گونه مشکلی کلیوی نخواهند شد بلکه کافئین یک اثر مثبت بر روی عملکرد کلیه هایشان خواهد داشت. در مقابل ارتباط محسوسی میان مصرف نوشیدنی های کافئین دار و بروز نارسایی های کلیوی در افراد با ژنوتیپ CC که به عنوان متابولیزه کننده های آهسته (کند) کافئین تلقی می شوند، مشاهده گردید (7).
نتیجه گیری
ژنوتیپ واریانت CYP1A2 افراد تعیین کننده مصرف قهوه و بروز نارسایی کلیوی است. مشاوران تغذیه و سلامت بایستی تست ژنتیکی واریانت CYP1A2 را جهت تجویز دز مصرفی کافئین برای هر فرد در نظر بگیرند تا از بروز مشکلات کلیوی ناشی از مصرف نوشیدنی های کافئین دار نظیر قهوه جلوگیری به عمل آید (8-6).
منابع:
1-Cornelis MC. Recent consumption of a caffeine-containing beverage and serum biomarkers of cardiometabolic function in the UK Biobank. British Journal of Nutrition. 2021 Aug; 126(4):582-90.
2-Guest N, Corey P, Vescovi J, El-Sohemy A. Caffeine, CYP1A2 genotype, and endurance performance in athletes. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2018 Aug 1;50(8):1570-8.
3-van Dam RM, Hu FB, Willett WC. Coffee, caffeine, and health. New England Journal of Medicine. 2020 Jul 23;383(4):369-78.
4-Cornelis MC, Kacprowski T, Menni C, Gustafsson S, Pivin E, Adamski J, Artati A, Eap CB, Ehret G, Friedrich N, Ganna A. Genome-wide association study of caffeine metabolites provides new insights to caffeine metabolism and dietary caffeine-consumption behavior. Human molecular genetics. 2016 Dec 15;25(24):5472-82.
5-Guessous I, Dobrinas M, Kutalik Z, Pruijm M, Ehret G, Maillard M, Bergmann S, Beckmann JS, Cusi D, Rizzi F, Cappuccio F. Caffeine intake and CYP1A2 variants associated with high caffeine intake protect non-smokers from hypertension. Human molecular genetics. 2012 Jul 15;21(14):3283-92.
6-Millard JT, Passang T, Ye J, Kline GM, Beachy TM, Hepburn VL, Klinkerch EJ. Genotype and phenotype of caffeine metabolism: A biochemistry laboratory experiment. Journal of Chemical Education. 2018 Aug 9;95(10):1856-60.
7-Millard JT, Passang T, Ye J, Kline GM, Beachy TM, Hepburn VL, Klinkerch EJ. Genotype and phenotype of caffeine metabolism: A biochemistry laboratory experiment. Journal of Chemical Education. 2018 Aug 9;95(10):1856-60.
8-Guest N, Corey P, Vescovi J, El-Sohemy A. Caffeine, CYP1A2 genotype, and endurance performance in athletes. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2018 Aug 1;50(8):1570-8.
