«Delay discounting» (DD) یک مفهوم در روانشناسی و اقتصاد رفتاری است که به ترجیحات فرد برای پاداش فوری در مقابل پاداش‌های بزرگتر در آینده اشاره دارد. به عبارت دیگر، DD بررسی می‌کند که چگونه افراد ارزش پاداش‌ها را بر اساس تاخیر در دریافت آنها تنزیل می‌دهند. افرادی که تمایل بیشتری به تخفیف زمانی دارند، ممکن است پاداش‌های کوچکتر فوری را به جای پاداش‌های بزرگتری که در آینده دریافت می‌شوند، ترجیح دهند. این مفهوم در بسیاری از زمینه‌ها از جمله تصمیم‌گیری مالی، اعتیاد، و سلامت روانی کاربرد دارد.
تخفیف تاخیری چیست ؟
«تخفیف تاخیری» (Delay Discounting – DD) یک مفهوم روانشناختی است که به مطالعه این موضوع می‌پردازد که چگونه افراد ارزش پاداش‌های آتی را با توجه به زمان تاخیر در دریافت آنها کاهش می‌دهند. در واقع، این مفهوم نشان می‌دهد که چطور افراد بین پاداش‌های کمتر اما فوری با پاداش‌های بیشتر اما با تاخیر انتخاب می‌کنند.
رابطه DD با ویژگی‌های روانشناختی دیگر:
- اعتیاد و رفتارهای وابستگی‌آور: تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که به مواد مخدر یا رفتارهای وابستگی‌آور (مانند قمار) اعتیاد دارند، معمولاً میزان بالاتری از تخفیف تاخیری را نشان می‌دهند. به این معنی که آنها تمایل بیشتری به دریافت پاداش‌های فوری دارند، حتی اگر این پاداش‌ها در مقایسه با پاداش‌های آتی کمتر باشند.
- تصمیم‌گیری و کنترل خود: افراد با میزان پایین تخفیف تاخیری معمولاً در کنترل رفتارهای خود و تصمیم‌گیری‌های بلندمدت توانمندتر هستند. این افراد توانایی بیشتری در مقاومت در برابر وسوسه‌های فوری دارند و به سوی اهداف بلندمدت‌تری سوق پیدا می‌کنند.
- سلامت روانی: تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که نرخ بالایی از تخفیف تاخیری دارند ممکن است به مشکلاتی مانند افسردگی یا اختلالات خلقی دیگر مستعد باشند. این امر می‌تواند به دلیل ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های مؤثر برای آینده باشد.
- اقتصاد رفتاری: در حوزه اقتصاد رفتاری، تخفیف تاخیری به بررسی چگونگی تصمیم‌گیری‌های مالی افراد می‌پردازد. افرادی با تخفیف تاخیری بالا ممکن است در مدیریت پس‌انداز و سرمایه‌گذار
ی‌های بلندمدت کمتر موفق باشند.
در نهایت، تخفیف تاخیری نشان‌دهنده یک ویژگی روانشناختی مهم است که می‌تواند بر روی بسیاری از جنبه‌های زندگی فردی و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی تأثیر بگذارد. درک این مفهوم می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر درک کنیم چگونه افراد در موقعیت‌های مختلف تصمیم‌گیری می‌کنند و چه عواملی در ترجیحات آنها برای پاداش‌های فوری در مقابل پاداش‌های بلندمدت نقش دارند. این موضوع همچنین می‌تواند در درمان اختلالات رفتاری و توسعه استراتژی‌های بهتر برای تصمیم‌گیری‌های مالی و شخصی مفید باشد.
مفهوم دقیق تر تخفیف تاخیری
اگر شما دارای میزان بالایی از «Delay Discounting» (DD) باشید، این به معنای ترجیح دادن پاداش‌های فوری در مقابل پاداش‌های بزرگتر ولی با تاخیر است. برای مثال، فرض کنید شما با دو گزینه مواجه هستید:
- دریافت ۱۰۰ دلار همین الان.
- دریافت ۱۵۰ دلار سه ماه بعد.
اگر شما میزان بالایی از DD داشته باشید، احتمالاً گزینه ۱ را انتخاب می‌کنید چون ترجیح می‌دهید پاداش کمتری را به صورت فوری دریافت کنید تا اینکه منتظر پاداش بیشتری در آینده باشید. این رفتار می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند تصمیم‌گیری‌های مالی، خریدهای انگیزشی، رفتارهای مرتبط با سلامتی (مانند خوردن غذاهای ناسالم به جای رژیم غذایی سالم ولی با نتایج درازمدت)، و انتخاب‌های مربوط به سرگرمی یا کار مشاهده شود.
آزمایش مارشمالو برای ارزیابی Delay discounting
آزمایش مارشمالو، که توسط روانشناس والتر میشل در دهه ۱۹۶۰ انجام شد، یکی از معروف‌ترین مطالعات در زمینه تخفیف تاخیری (Delay Discounting) و کنترل تکانه است. این آزمایش به بررسی توانایی کودکان در مقاومت در برابر وسوسه برای یک پاداش فوری (مارشمالو) با هدف دریافت پاداش بزرگتر در آینده می‌پردازد.
روند آزمایش:
- تنظیمات: یک کودک در اتاقی قرار می‌گیرد که در آن یک مارشمالو (یا پاداش دیگری مانند بیسکویت یا شکلات) روی میز قرار دارد.
- شرایط آزمایش: به کودک گفته می‌شود که می‌تواند مارشمالو را بلافاصله بخورد، یا اگر تا بازگشت آزمایش‌گر صبر کند، مارشمالوی اضافی دریافت خواهد کرد. معمولاً آزمایش‌گر برای مدتی مشخص (مثلاً ۱۵ دقیقه) اتاق را ترک می‌کند.
- نتایج: نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که برخی کودکان قادر به انتظار و کنترل تکانه‌های خود برای دریافت پاداش بیشتر هستند، در حالی که برخی دیگر ترجیح می‌دهند پاداش کوچکتر و فوری را انتخاب کنند.
اهمیت آزمایش:
این آزمایش نه تنها به عنوان یک مطالعه کلاسیک در روانشناسی شناخته می‌شود، بلکه به دلیل تأکید بر اهمیت کنترل تکانه‌ها و تصمیم‌گیری برای پاداش‌های بلندمدت مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات بعدی روی کودکانی که در این آزمایش شرکت کرده بودند نشان داد که توانایی در مقاومت در برابر وسوسه برای پاداش فوری با موفقیت‌های بعدی آنها در زندگی، از جمله عملکرد تحصیلی بهتر و مهارت‌های اجتماعی قوی‌تر، مرتبط است.
در نتیجه، آزمایش مارشمالو نه تنها اطلاعات مهمی در مورد تخفیف تاخیری فراهم می‌کند، بلکه بر اهمیت توان
ایی کنترل تکانه‌ها و تفکر بلندمدت در توسعه رفتارهای سالم و موفقیت‌آمیز تأکید دارد. این آزمایش بنیادی برای درک بهتر این است که چگونه توانایی‌های کنترل خود و تفکر آینده‌نگرانه می‌تواند از دوران کودکی بر زندگی فرد تأثیر بگذارد و به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌ای برای موفقیت‌های آینده عمل کند.
معادل فارسی Delay discounting
در زبان فارسی، مفهوم «Delay Discounting» (DD) معمولاً با عبارت «تخفیف تاخیری» یا «تنزیل ارزش به خاطر تاخیر» ترجمه می‌شود. این اصطلاح به ترجیحات فردی برای دریافت پاداش‌های فوری در مقایسه با پاداش‌های بزرگتر در آینده اشاره دارد. در برخی نوشته ها تاخیر در رضایتمندی نیز عنوان شده است. در دفترچه روانشناسی شرکت لایف اند می، این مفهوم به عنوان نیاز به ارضای فوری نیاز ها برابر شده است.
ارتباط ADHD و تخفیف تاخیری
ارتباط بین تخفیف تاخیری (Delay Discounting – DD) و اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی (ADHD) یک موضوع مورد توجه در تحقیقات روانشناسی است. افراد مبتلا به ADHD اغلب نشانه‌هایی از تصمیم‌گیری ضعیف، مشکل در کنترل تکانش‌ها و چالش‌هایی در برنامه‌ریزی و اجرای رفتارهای بلندمدت دارند. این ویژگی‌ها با مفهوم تخفیف تاخیری که در آن افراد ارزش پاداش‌های آتی را با توجه به زمان تاخیر در دریافت آنها کاهش می‌دهند، ارتباط دارند.
در افراد مبتلا به ADHD، ممکن است تمایل بیشتری برای انتخاب پاداش‌های فوری وجود داشته باشد، حتی اگر این پاداش‌ها کمتر از پاداش‌های بزرگتری باشند که در آینده قابل دریافت هستند. این رفتار نشان‌دهنده سطح بالایی از تخفیف تاخیری است که می‌تواند به دلیل مشکلات مربوط به تنظیم تکانش‌ها و برنامه‌ریزی بلندمدت در این افراد باشد.
بنابراین، تحقیقات در این زمینه می‌تواند به فهم بهتر چگونگی تأثیر ADHD بر تصمیم‌گیری‌ها و توانایی‌های برنامه‌ریزی فرد کمک کند. همچنین، این اطلاعات می‌توانند در توسعه استراتژی‌های درمانی مؤثر برای افراد مبتلا به ADHD مفید باشند، به ویژه در زمینه‌هایی که نیازمند تنظیم رفتارهای تکانشی و به تعویق انداختن رضایت‌بخشی فوری هستند.
