جفت به عنوان یکی از اعضای حیاتی در دوران بارداری نقش مهمی در حمایت از رشد و توسعه جنین دارد. این عضو با ترکیب چندجزئی سلولی و بیوشیمیایی خود، توانایی انجام مجموعه‌ای از وظایف متنوع را داراست و به دلیل دسترسی به حجم زیادی از مواد، همواره مورد توجه محققان و پزشکان بوده است. در طول یک قرن گذشته، تجارب چشمگیری در زمینه استفاده از جفت در تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی به دست آمده است.
تاریخچه کاربردهای بالینی اجزای جفت
استفاده از غشا آمنیوتیک در چشم‌پزشکی
یکی از اولین کاربردهای بالینی اجزای جفت به استفاده از غشا آمنیوتیک در چشم‌پزشکی برمی‌گردد. اولین گزارش از این کاربرد توسط دیویس (Davis) در سال 1910 منتشر شد. نتایج مطالعات اولیه نشان داد که غشا آمنیوتیک می‌تواند در درمان بیماری‌های مختلف چشمی مؤثر باشد، و این موضوع به سرعت توجه محققان و پزشکان را به خود جلب کرد.
تأثیر عصاره‌ها و بافت‌های جفت بر سیستم تولیدمثل
در اوایل قرن بیستم، نتایج اولین مطالعات درباره تأثیر عصاره‌ها و بافت‌های جفت بر سیستم تولیدمثل در ادبیات علمی ظاهر شد. برای مثال، اشتنر (Aschner) در سال 1912 و هیروسه (Hirose) در سال 1919 تحقیقاتی را در این زمینه منتشر کردند. این مطالعات نشان داد که جفت می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت و عملکرد سیستم تولیدمثل داشته باشد.
مطالعات بر روی آماده‌سازی‌های غیر زنده شده (Devitalized Preparations)
بخش عمده‌ای از تحقیقات جهانی بر روی آماده‌سازی‌های غیر زنده شده در دهه‌های 1930 تا 1980 منتشر شد. در این دوره، محققان دریافتند که جفت و مشتقات آن می‌توانند اثرات درمانی چشمگیری داشته باشند، حتی زمانی که از تکنیک‌ها و دوزهای مختلف استفاده میشود. این مطالعات به خوبی نشان دادند که جفت به عنوان یک منبع ارزشمند برای درمان‌های مختلف می‌تواند عمل کند.
پیوند موفقیت‌آمیز سلول‌های خون بند ناف
یکی از نقاط عطف مهم در تاریخچه کاربردهای بالینی اجزای جفت، پیوند موفقیت‌آمیز سلول‌های خون بند ناف در درمان آنمی فانکونی در سال 1982 بود. این موفقیت، توجه محققان را به سمت استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف جلب کرد و باعث افزایش علاقه‌مندی به تحقیقات در این زمینه شد.
افزایش استفاده از اجزای جفت در پایان قرن بیستم
از اواخر قرن بیستم، اجزای جفت (از جمله جفت، بند ناف و غشاها) به طور فزاینده‌ای به عنوان منبع سلول‌های بنیادی مورد توجه قرار گرفتند. در این دوره، آماده‌سازی‌های قابل انجماد و قابل نگهداری از جفت به طور موفقیت‌آمیزی در کاربردهای بالینی به کار رفتند.
موانع در مستندسازی و انتشار مطالعات
به دلایل تاریخی مختلف، تعداد زیادی از مطالعات انجام شده بر روی اجزای جفت به زبان‌های مختلف و در نشریات محدود منتشر شده‌اند که متأسفانه در بانک‌های اطلاعاتی بین‌المللی مدرن مانند PubMed گنجانده نشده‌اند. برای مثال، اکثر آثار آکادمیسین ولادیمیر پی. فیلاتوف، بنیان‌گذار مؤسسه درمان بافت‌ها و بیماری‌های چشم در اتحاد جماهیر شوروی (USSR) در دهه‌های 1930 تا 1960، حتی به زبان انگلیسی ترجمه نشده‌اند. این محدودیت‌ها باعث شده است که دسترسی به این مطالعات ارزشمند محدود شود.
مطالعات اخیر و کاربردهای نوین
در دهه‌های اخیر، استفاده از مشتقات جفت در پزشکی سنتی چین نیز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و اطلاعات بیشتری درباره این تجربیات قرن‌ها به‌دست آمده است. محققان از قطعات بافت جفت، غشاهای آمنیوتیک و کوریونیک، بند ناف، مایع آمنیوتیک، عصاره‌های جفت و سرم خون بند ناف، به‌همراه انواع مختلف سلول‌های تمایزیافته و سلول‌های بنیادی در تحقیقات خود استفاده کرده‌اند.
امروزه محصولات مختلف استخراج شده از جفت مانند پانسمان آمنیوتیک، عصاره جفت، سرم بند ناف و محصولات ناشی شده از سلول های بنیادی جنینی بند ناف به صورت گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرنده و شرکت های بزرگ سلول درمانی در دنیا این محصولات را به صورت تجاری به بازار عرضه میکنند. اما همچنان جنبه های مختلف استفاده از این محصولات مورد ارزیابی بوده و هر روز گوشه جدیدی از ویژگی های شگفت انگیز این محصولات کشف و منتشر میشود.
